Είμαι εθισμένος στο φαγητό;

Μπορεί άραγε να εθιστεί κανείς στο φαγητό; Άλλωστε όλοι χρειαζόμαστε το φαγητό για να επιβιώσουμε. Ο εγκέφαλός μας είναι προγραμματισμένος να βιώνει ευχάριστα συναισθήματα από την πρόσληψη τροφής, γεγονός που μας κινητοποιεί να καταναλώσουμε ενέργεια, δηλαδή ένα βασικό μας ένστικτο.
Πειράματα σε ζώα και ανθρώπους δείχνουν ότι τελικά για κάποιους οργανισμούς, τα κέντρα ανταμοιβής και απόλαυσης του εγκεφάλου ενεργοποιούνται από ναρκωτικά όπως η κοκαϊνη και η ηρωίνη αλλά και από το φαγητό, ειδικότερο το εύγευστο όπως εκείνο που περιέχει υψηλές ποσότητες σε ζάχαρη, λίπος και αλάτι. Ακριβώς όπως τα εθιστικά ναρκωτικά, τέτοιου είδους τροφές ενεργοποιούν εγκεφαλικές ουσίες που δημιουργούν ευφορία όπως η ντοπαμίνη. Μόλις επομένως το άτομο αισθανθεί απόλαυση που σχετίζεται με αυξημένη μεταβίβαση ντοπαμίνης στον εγκέφαλο από την κατανάλωση συγκεκριμένων τροφών, αμέσως αισθάνεται την ανάγκη να ξαναφάει.

Τα σήματα ανταμοιβής από τις τροφές αυτές συνήθως υπερισχύουν των εγκεφαλικών σημάτων της πληρότητας και της ικανοποίησης και ως εκ τούτου, οι άνθρωποι συνεχίζουν να τρώνε ακόμη κι όταν δεν πεινούν. Ο ψυχαναγκαστικός τρόπος με τον οποίο τρώει κανείς αποτελεί μία εθιστική συμπεριφορά με την έννοια ότι γίνεται εμμονικός με μια συμπεριφορά (όπως το φαγητό, ο τζόγος, τα ψώνια) που επιφέρει έντονη απόλαυση.
Οι άνθρωποι με σημάδια εθισμού στο φαγητό ενδέχεται να αναπτύξουν ένα είδος ανοχής σε αυτό καθώς τρώνε όλο και περισσότερο για να ανακαλύψουν ότι το φαγητό τους ικανοποιεί όλο και λιγότερο.
Οι επιστήμονες θεωρούν ότι ο εθισμός στο φαγητό μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην παχυσαρκία. Ωστόσο, άνθρωποι με κανονικό βάρος δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν τον εθισμό στο φαγητό αφού το σώμα τους μπορεί να είναι γενετικά καθορισμένο να διαχειρίζεται καλύτερα τις περιττές θερμίδες που λαμβάνουν ή να αυξάνουν την φυσική δραστηριότητα για να αντισταθμίσουν την υπερφαγία.
Το οδυνηρό είναι οι άνθρωποι που είναι εθισμένοι στο φαγητό θα συνεχίσουν να τρώνε παρά τις αρνητικές συνέπειες όπως η πρόσληψη βάρους ή οι κατεστραμμένες σχέσεις και παράλληλα, όπως οι εθισμένοι στα ναρκωτικά ή το τζόγο, θα δυσκολευτούν να διακόψουν αυτή την καταστροφική συμπεριφορά παρόλο που μπορεί να το επιθυμούν.
Παρακάτω ακολουθεί μια σειρά χαρακτηριστικών σημείων που θα σας βοηθήσουν να διαπιστώσετε αν τείνετε να έχετε πρόβλημα με το φαγητό.
• Τρώτε περισσότερο φαγητό από όσο υπολογίζετε όταν έχετε μπροστά σας συγκεκριμένες τροφές.
• Συνεχίζετε να τρώτε συγκεκριμένες τροφές ακόμη κι όταν δεν πεινάτε άλλο.
• Όταν δεν έχετε κάποιο φαγητό το αναζητάτε πάση θυσία.
• Αντικαθιστάτε το φαγητό με καθημερινές δραστηριότητες όπως να περνάτε χρόνο με την οικογένεια, τους φίλους ή να κάνετε τα πράγματα που έχετε προγραμματίσει.
• Αποφεύγετε επαγγελματικές και κοινωνικές δραστηριότητες όπου θα υπάρχουν συγκεκριμένα φαγητά από φόβο μήπως φάτε περισσότερο.
• Έχετε δυσκολία στον εργασιακό χώρο ή στο σχολείο λόγω του φαγητού και των συνηθειών σας.
• Εμφανίζετε άγχος, ευερεθιστότητα ή άλλα σωματικά συμπτώματα.
• Όταν τρώτε δημιουργείται αίσθημα κατάθλιψης, άγχους, απομόνωσης ή ενοχής.
• Χρειάζεται να φάτε όλο και περισσότερο φαγητό για να μειώσετε δύσκολα συναισθήματα ή να αυξήσετε την ευχαρίστηση.
Η επιστήμη εργάζεται ακόμη και σήμερα να κατανοήσει αλλά και να βρει αποτελεσματικές θεραπείες για τον εθισμό στο φαγητό. Κάποιοι πιστεύουν ότι η επιτυχής αντιμετώπιση του εθισμού στο φαγητό είναι πιο πολύπλοκη σε σχέση με άλλες μορφές εθισμού. Οι αλκοολικοί λόγου χάρη, μπορούν να απέχουν από το ποτό ενώ οι άνθρωποι που έχουν εθισμό στο φαγητό χρειάζεται να τρώνε οπωσδήποτε ούτως ή άλλως.
Εάν πιστεύετε ότι πάσχετε από εθισμό στο φαγητό, θα πρέπει να αναζητήσετε τη βοήθεια έμπειρων επαγγελματιών σε αυτόν τον τομέα όπως εξειδικευμένων διατροφολόγων, ψυχοθεραπευτών ή ψυχιάτρων. Ο στόχος της θεραπείας είναι να ξαναπάρει κανείς τον έλεγχο.